ကဗ်ာဆရာေအာင္ရင္ျငိမ္းေရးတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern) ေဆာင္းပါးမ်ား

     နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္လမ္းျမႊာမ်ား         ေအာင္ရင္ၿငိမ္း        နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္လမ္းျမႊာမ်ား

နီယိုေမာ္ဒန္

(Neomodern)

လမ္းသြယ္လမ္းျမႊာမ်ား

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း

အလင္းတန္းအႏုပညာဂ်ာနယ္

အမွတ္(၅၈၃)၊ ဒီဇင္ဘာ(၇)၊ တနလၤာ၊ ၂၀၀၉

          ျမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္ ေၾကညာစာတမ္း ၂၀၀၇ ထြက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း မဂၢဇင္းစာမ်က္ႏွာေပၚမွာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ေပၚထြက္လာတာေတြ႕ရပါတယ္။ ၂၀၀၇ အတြင္းမွာကတည္းက နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြရွိေနၿပီဆိုရင္ ေဖာ္ထုတ္တင္ျပေပးဖို႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕က ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္အေစာပိုင္းကာလေတြမွာ ကဗ်ာအညႊန္းေဆာင္းပါေးေတြ မေရးသင့္ေသးဘူးလို႔ယူဆၿပီး ကဗ်ာ အေျပာင္းအလဲ၊ အေရြ႕အေျခအေနကိုေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

          နီယိုေမာ္ဒန္အေၾကာင္း ဆက္လက္ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကရင္းနဲ႔ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြကို ေတြ႕ရွိလာခဲ့ ၾကပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neomodern) ဆိုတဲ့စကားလံုးကို တိုးေႏွာင္မိုးကစတင္သံုးစဲြခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ပိုင္း သြင္ျပင္လကၡဏာ၊ ဖဲြ႕စည္းတင္ျပပံု၊ ကဗ်ာရသေတြကဲြျပားျခားနားေနတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာ ေတြကို အမ်ဳိးအစားခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးဖို႔ စဥ္းစားရပါေတာ့တယ္။

          ၂၀၀၈-၂၀၀၉မွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဟာ ပံုသ႑ာန္တစ္မ်ဳိးတည္းမဟုတ္ဘဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး အစားစား ကဲြျပားျခားနားေနပါတယ္။ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္ဆီေရြ႕ဖို႔ႀကိဳးစားၾက ရင္းက သြင္ျပင္မတူတဲ့ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြ ထြက္ေပၚလာတယ္လို႔ယူဆမိပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ မဂၢဇင္းစာမ်က္ႏွာ ေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ေနရတဲ့နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကို အမ်ဳိးအစားခဲဲြျခားလိုက္ရင္ (၇)မ်ဳိးရွိပါတယ္။

၁။       နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern)

၂။       စမ္းသက္နီယိုေမာ္ဒန္ (Experimental Neomodern)

၃။       ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္ (Semi-Neomodern)

၄။       နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neomodern)

၅။       ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္ (Collage Neomodern)

၆။       စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prose Neomodern)

၇။       ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Post + Neomodern)

          ဒီ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းဆီ တိုး၀င္ေရြ႕လ်ားလာႏိုင္တဲ့ လမ္းျမႊာလမ္း သြယ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မ်ဳိးကဲြေတြမ်ားျပားလာတဲ့အမွ် နီယိုေမာ္ဒန္ေရစီးအားေကာင္းလာၿပီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္တဲ့ ပင္မေရစီးကဗ်ာလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိေနပါတယ္။

     လက္ရွိအေျခအေနမွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာလမ္းေၾကာင္းက အားနည္းခန္းေျခာက္ေနပါၿပီ။ အသစ္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့နီယိုေမာ္ဒန္္မ်ဳိးကဲြေတြ ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာမယ္ဆိုရင္ အနာဂတ္မွာပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာအစား   ပင္မေရစီးနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို႔    ေျပာင္းလဲသံုးစဲြရရွိလာႏိုိင္လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။

၁။     နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern/Neo)

          နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern) ကဗ်ာကို အတိုေကာက္စာလံုးနဲ႕ Neo လို႔ေျပာဆိုသံုးစဲြၾကပါတယ္။ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာေရးဟန္ကို ေက်ာ္လြန္လာတဲ့ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္တစ္မ်ဳိးပါ။ ျမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ႕သြင္ျပင္လကၡဏာေတြ အားလံုးနီးပါးကိုေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲ ပစ္လိုက္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ေရးခဲ့တဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္(သို႔မဟုတ္)အနာဂတ္ကဗ်ာ၊ နီယို ေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ႔သြင္ျပင္လကၡဏာတခ်ဳိ႕ေဆာင္းပါးေတြနဲ႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာ စိုးမုိးယံ၊ လင္းသဏ္ညီ၊ စိုးမင္းေအာင္တို႔ရဲ႕ကဗ်ာေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ထားတဲ့ ကဗ်ာအညႊန္းေဆာင္းပါးေတြမွာ အေသးစိတ္ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။

          နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ညီညြတ္ေနတဲ့ကဗ်ာေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြပါပဲ။ နီယို ေမာ္ဒန္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္(တည္း)မွာနီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာရပ္အားလံုး အျပည့္အစံုပါ၀င္ေနတာမ်ဳိးေတာ့မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြထဲက ရာႏႈန္းအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ညီညြတ္တယ္ဆိုရင္ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို႔ေျပာႏိုင္ပါ တယ္။ ႏွလံုးအိမ္မဂၢဇင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာခဲ့ဖူးတဲ့ စိုးမိုးယံရဲ႕ နားလည္သူ ကဗ်ာ၊ လင္းသဏ္ညီရဲ႕ စစ္ေတာင္းရိပ္မြန္ အင္တာနက္ကေဖး ကဗ်ာေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေရွ႕မ်ဳိးဆက္ကဗ်ာေတြထဲက ေမာင္ျပည့္မင္း၊ မင္းထက္ေမာင္၊ ခရမ္းျပာထက္လူ၊ ခိုင္ၿမဲေက်ာ္စြာ၊ ကိုေရြး၊ ေနစိမ့္၊ လြန္္းဆက္ႏိုးျမတ္တို႔ရဲ႕ေရးဟန္ေျပာင္းလဲထားတဲ့ ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ဟာလည္း နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြပါပဲ။

၂။     စမ္းသပ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Experimental Neomodern/Experneo)

            စမ္းသပ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Experimental Neomodern) ကဗ်ာကို Experneo လို႔ အတိုေကာက္ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြႏိုင္ ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းဆီ တိုး၀င္ေရြ႕လ်ားႏိုင္ဖို႔ စမ္းသပ္ေရးဖဲြ႕ေနတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားပါ။ Experneo ဟာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေတြရဲ႕ Experimental Poetry နဲ႕မတူပါဘူး။ သူတို႔က ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းဆီဦးတည္တဲ့စမ္းသပ္ကဗ်ာပါ။ Experneo က နီယိုေမာ္ဒန္ဆီခ်ဥ္းကပ္လာတဲ့ စမ္းသပ္ ကဗ်ာပါ။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နဲ႕ နီယိုေမာ္ဒန္စမ္းသပ္ကဗ်ာေတြၾကားမွာ အႏုပညာနဲ႔ ဘာသာစကားအယူအဆ၊ လူ႔အဖဲြ႕ အစည္းအေပၚ အျမင္၊ ကဗ်ာနဲ႔ရသအျမင္၊ သြင္ျပင္လကၡဏာအရာရာ ကဲြျပားျခားနားမႈရွိပါတယ္။

          Experneo ကဗ်ာေတြကို မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြဆီမွာ အေတြ႕မ်ားပါတယ္။ စမ္းသပ္ေရးဖဲြ႕ ေနဆဲျဖစ္လို႔ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြ သိပ္မထင္ရွားေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Experneo ကဗ်ာေတြထဲက တခ်ဳိ႕ လကၡဏာေတြဟာ တစ္ခ်ိန္မွာ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာထဲ ေပါင္းစပ္ရမယ့္လကၡဏာအသစ္ေတြျဖစ္ေနတာေတြ႕ရ တတ္ပါတယ္။

၃။     ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္ (Semi-Neomodern/Semineo)

          ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္ (Semi-Neomodern/Semineo) ကို တစ္၀က္နီယိုေမာ္ဒန္လို႔ပဲ အၾကမ္းဖ်င္းဘာသာျပန္ ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာဘာသာျပန္ကို သိပ္ဘ၀င္မက်တဲ့အတြက္ အတိုေကာက္အေနနဲ႕ Semineo လို႔ပဲ ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြခ်င္ပါတယ္။ Semineo က ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ေျခလွမ္းေက်ာ္လြန္လာေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ နီယိုေမာ္ဒန္ဆီအျပည့္မေရာက္ေသးဘဲ တစ္၀က္တစ္ပ်က္ပဲရွိပါေသးတယ္။ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာလကၡဏာ တစ္၀က္၊ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာတစ္၀က္ ေရာေႏွာေနတဲ့ကဗ်ာေတြ၊ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေရးဟန္နဲ႔ နီယိုေမာ္ဒန္ေရး ဟန္ ေပါင္းစပ္ေရးဖဲြ႕ထားတဲ့ကဗ်ာေတြကို Semineo ကဗ်ာလို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

          နမူနာေလ့လာၾကည့္ခ်င္ရင္ ေမာင္ဖီလာ၊ ၾကည္ေဇာ္ေအး၊ စိုင္း၀င္းျမင့္၊ လင္းဆက္ေနာင္၊ ျမတ္ေ၀တို႔ရဲ႕ ကဗ်ာအခ်ဳိ႕ကို  ၫႊန္္းလိုပါတယ္။

၄။     နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neomodern/Alterneo)

        တိုးေႏွာင္မိုး ေရးဟန္အေျပာင္းအလဲလုပ္ထားတဲ့ ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ဟာ L.P နဲ႕ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဘက္ကို တိမ္းၫြတ္မႈ အနည္းငယ္ရွိတယ္လို႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ကျမင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အျမင္ကို တိုးေႏွာင္မိုးက ျငင္းဆန္ၿပီး သူေရးေနတာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္မဟုတ္ဘဲ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႕လုပ္ထားတဲ့နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြလို႔ ေျပာပါတယ္။ တိုးေႏွာင္မိုးလိုပဲ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေရးထားၾကတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြကဗ်ာေတြရွိေကာင္းရွိေန ၾကမွာပါ။ အဲဒီလိုနီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြကဗ်ာေတြကိုလည္း နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းထဲစီး၀င္လာမယ့္ လမ္းသြယ္လမ္း ႃမႊာတစ္ခုအျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neumodern) ကို Alterneo လို႔အတိုေကာက္ ေျပာဆိုသံုးစဲြႏိုင္ပါတယ္။

၅။     ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္ (Collage neomodern/Collaneo)

          ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္က Collage နည္းစနစ္နဲ႔ေရးဖဲြ႕ထားတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာကိုဆိုလိုပါတယ္။ အတို ေကာက္ကေတာ့ Collaneo ေပါ့။ အေနာက္တိုင္းမွာေတာ့ Collage နဲ႔ Prose Poem ေတြကို ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ အမ်ဳိးအစားေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကတယ္လို႔ဆရာသစၥာနီကဆိုပါတယ္။

          ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အဲဒီလို တရားေသ/ပံုေသ မသတ္မွတ္ခ်င္ပါဘူး။

          Collage လုပ္ျခင္းဟာ ကဗ်ာျပဳလုပ္/ေရးဖဲြ႕တဲ့နည္းလမ္းတစ္လမ္းသာျဖစ္ၿပီး သူ႔ကို ေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္၊ နီယိုေမာ္ဒန္ ဘယ္လိုကဗ်ာအမ်ဳိးအစားမွာမဆို သံုးစဲြခြင့္ရွိတယ္လို႔ယူဆပါတယ္။ Collage နည္းလမ္းသံုး ေရးဖဲြ႕ ထားတဲ့ကဗ်ာတစ္ပုဒ္မွာ ဘယ္လိုအာရံုခံစားပံု၊ ရသ၊ အသိအျမင္ေတြ ေပ်ာ္၀င္ေနသလဲဆိုတဲ့အခ်က္အေပၚအေျခခံ ၿပီး ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားခဲြျခားသင့္တယ္လို႔ကၽြန္ေတာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။

          ေမာ္ဒန္အာရံုခံစားပံု၊ ေမာ္ဒန္အရသာပါတဲ့စာသားေတြ ဆက္စပ္ေရးဖဲြ႕ထားရင္ ေမာ္ဒန္၊ နီယိုေမာ္ဒန္အရ သာေပၚလြင္ရင္္ နီယိုေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္အာရံုခံစားပံုေပါက္ေနရင္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လို႔ခဲြျခားႏိုင္ပါတယ္။

          ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္ (Collane) ဆိုတာ ေကာလာ့ဂ်္နည္းလမ္းသံုးထားၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာပါ၀င္ ေနတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြတစ္မ်ဳိးပါ။ Collaneo ကဗ်ာမွာ အျခားသူရဲ႕စာသားသက္သက္၊ ကုိယ္ပိုင္စာသားနဲ႔ အျခားစာသားအေရာအေႏွာ၊ ကိုယ့္စာသား ကိုယ္ျပန္လည္ေရာစပ္ျခင္း စသျဖင့္ အဆင္ေျပသလုိ ေရာစပ္ဖန္တီး ေရးဖဲြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

          ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ Collaneo ကဗ်ာေတြ အေတြ႕ရနည္းေနပါေသးတယ္။

၆။     စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prose Neomodern/Prosneo)

          စကားေျပပံုစံ၊ စကားေျပအေျချပဳေရးဖဲြ႕ထားေပမယ့္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဘက္ကိုမေရာက္ဘဲ နီယိုေမာ္ဒန္ဘက္ကို တိမ္းၫြတ္မႈပိုမ်ားတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားကို စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prose Neomodern) လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ အတိုေကာက္ဆိုရင္ Prosneo ေပါ့။

          စကားေျပကဗ်ာ (Prose Poem) ကိုလက္ခံၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ စကားေျပကဗ်ာ ေတြေရးေနၾကတာပါပဲ။ စကားေျပအေျချပဳဖဲြ႕စည္းတည္ေဆာက္ၾကေပမယ့္ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္၊ တစ္ပုဒ္နဲ႔ တစ္ပုဒ္ ကဗ်ာရသ၊ အသိအျမင္၊ ကဗ်ာအတြင္းသား၊ အာရံုခံစားပံုခ်င္း မတူၾကပါဘူး။ ဥပမာ-ပိုင္နဲ႔လူဆန္း၊ စိုင္း၀င္းျမင့္နဲ႔သားဦး၊ ေမာင္ယုပုိင္နဲ႔စိုးမင္းေအာင္။

          အခုေနာက္ပိုင္း လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prosneo) ကဗ်ာေတြကို အေတာ္မ်ားမ်ား ေရးဖဲြ႕လာၾကတာ သတိျပဳမိပါတယ္။ လူလတ္ပိုင္းထဲက ကဗ်ာဆရာပိုင္၊ လူငယ္ေတြထဲက စုိင္း၀င္းျမင့္၊ သားဦး၊ စိုးမင္းေအာင္၊ မင္းသက္ဇဥ္တို႔ရဲ႕စကားေျပအေျချပဳကဗ်ာေတြကို Prosneo ကဗ်ာေတြလို႔ေျပာလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။

၇။     ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Post + Neomodern/Poneo)

          ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Post + Neomodern) ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရကိုသံုးစဲြရတာ အေတာ္အႏၱရာယ္ႀကီးပါတယ္။ ဒီေ၀ါဟာရထဲမွာ post/Neo?Modern စကားလံုး ၃ မ်ဳိးလံုးပါ၀င္ေနတဲ့အတြက္ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူရာမွာ ေထြျပား/ေရာေထြးမႈနဲ႔ ျပႆနာေတြျဖစ္လာႏိုင္လို႔ပါပဲ။

          ကၽြန္ေတာ့္ရည္ရြယ္ခ်က္က ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နည္းစနစ္ေတြကို ယူငင္သံုးစဲြထားတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကို ဆိုလိုတာပါ။ ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Poneo) ကဗ်ာဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကို ေက်ာ္လြန္ေနတဲ့အဓိပၸာယ္မေဆာင္ပါဘူး။ သေကၤတအေနနဲ႔ Hypen ပါတဲ့ Post - Neomodern လို႔မသံုးဘဲ Post + Neomodern လို႔သံုးရင္ ဆိုလိုရင္းေပၚ လြင္မယ္ထင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အတိုေကာက္စာလံုးကေတာ့ Poneo ျဖစ္ပါတယ္။

          Poneo ကဗ်ာစာ Poneo ကဗ်ာေတြနဲ႔ခဲြျခားရခက္ပါတယ္။

          (ေနာက္ေနာင္ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြနဲ႔ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကို ႏႈိင္းယွဥ္ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာတင္ျပ သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။)

          ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Poneo) ကဗ်ာမွာနည္းစနစ္အရ နီယိုနဲ႔ ပို႔စ္ကလၡဏာေရာစပ္မႈဟာ အမ်ားဆံုး ၅၀း၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန အနည္းဆံုး ၇၀း၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိႏိုင္/ရွိတတ္ပါတယ္။ ပို႔စ္နည္းစနစ္ေရာစပ္မႈရွိေပမယ့္ Poneo နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာရဲ႕ေနာက္ခံအယူအဆနဲ႔ သြင္ျပင္လကၡဏာ၊ အရသာတြေပၚလြင္ထင္ရွားတဲ့ကဗ်ာအမ်ဳိး အစားပါ။

          အခုေနာက္ပိုင္းေရးဟန္ အေျပာင္းအလဲလုပ္ထားတဲ့ မင္းခ်မ္းမြန္၊ ပိုင္၊ အိုေအာင္၊ သူရနီ၊ ေအာင္ပိုင္စိုး၊ ေမာင္မင္းစိုး၊ လင္းသဏ္ညီတို႔ရဲ႕ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ဟာ Poneo ကဗ်ာတြျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ယူဆထားပါတယ္။ ပို႔စ္ ေမာ္ဒန္အုပ္စုထဲက တခ်ဳိ႕ကဗ်ာဆရာေတြ (ဥပမာ-စိုးျမင့္သိန္း၊ ဟိန္းျမတ္ေဇာ္)ဆီမွာေတာင္ Poneo ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ႏွစ္ပုဒ္စေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

နိဂံုး

          အခုအၾကမ္းဖ်ဥ္းမိတ္ဆက္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား(၇)မ်ဳိးဟာ နီယိုေမာ္ဒန္လမ္း ေၾကာင္းထဲကို စီး၀င္လာႏိုင္တဲ့၊ တစ္နည္းေျပာရရင္ နီယိုေမာ္ဒန္ကေန ခဲြျဖာထြက္လာတဲ့ Neomodern off-streams ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္အယူအဆ/ကဗ်ာေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ တျဖည္္းျဖည္းခိုင္မာပံုေပၚ လာေနၿပီလို႔ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းမွာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အယူအဆေတြကို Postmodernisms လို႔အမ်ားကိန္း(S) သံုးၿပီးေခၚၾကသလုိ ဒီကနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကိုလည္း အခုခ်ိန္ကစၿပီး Neomoderns လို႔ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြ႒ႏိုင္ၾက ပါတယ္။

          ကၽြန္ေတာ့္ဆီမွာ စာမ်က္ႏွာေပၚေရာက္မလာႏိုင္ေသးတဲ့ "Neomodern Sensibility" “နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ႕ ဘာသာစကားအယူအဆ”၊ နီယိုေမာ္ဒန္အႏုပညာအျမင္လို႔ေျပာႏိုင္တဲ့ “အႏုပညာ၏သရုပ္မွန္ သေဘာသဘာ၀” ေဆာင္းပါးေတြရွိေနပါေသးတယ္။

          နီယိုေမာ္ဒန္အေၾကာင္းကို တစ္ေယာက္တည္းေျပာေနရတာေတာ့ သိပ္မနိပ္လွပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ရိုးအီၿငီးေငြ႕ေနပါၿပီ။ ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈအသစ္ ျဖစ္ထြန္းဖို႔လိုလားသူ၊ နီယိုေမာ္ဒန္ကို စိတ္၀င္စားတိမ္းညြတ္မႈ ရွိသူ ကဗ်ာဆရာ၊ ပညာရွင္၊ ကဗ်ာဖတ္သူေတြအားလံုး၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးၾကေစခ်င္ပါတယ္။ ကဗ်ာေဆာင္းပါးေတြ ေရးေကာင္းတဲ့ ကိုခါး၊ ေလးလြင္လတ္၊ ေမာင္ေႏြထက္၊ လူရွင္းတို႔ မိုးေ၀ကဗ်ာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေတြအေၾကာင္း မွာတင္ရပ္မေနဘဲ ဒီေန႔ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ေဆြးေႏြးသင့္ပါၿပီ။ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြထဲက သူရနီနဲ႕ ေမာင္ယုပိုင္တို႔ေရးေနတဲ့ ကဗ်ာေဆာင္းပါးေတြ မိုက္/လန္းပါတယ္။

          အခု နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္လမ္းႃမႊာမ်ားေဆာင္းပါးမွာ ကၽြန္ေတာ့္ကဗ်ာေတြအေၾကာင္းထည့္မေျပာဘဲ တမင္ခ်န္ထားခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ့္ကဗ်ာအေၾကာင္းကိုယ္ေျပာရတာ ပ်င္းစရာေကာင္းလို႔ပါ။ ကၽြန္ေတာ့ကဗ်ာေတြ အေၾကာင္း တျခားကဗ်ာဆရာေတြေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။

          ပုဂၢိဳလ္ေရးမပါဘဲ မွန္မွန္ကန္ကန္ေျပာဖို႔ေတာ့လိုပါတယ္။

          ”ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္ ကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈသစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ႏိုင္ပါေစ။”

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း

နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ႕သြင္ျပင္လကၡဏာတခ်ဳိ႕

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း

ႏြယ္နီမဂၢဇင္း၊၂၀၀၉

            နီယိုေမာ္ဒန္နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး လူငယ္ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕ဆီက ေမးခြန္းေတြထြက္လာတာႀကံဳရပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာ အနာဂတ္အတြက္ကဗ်ာလား။ နီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာကို စကားလံုးေ၀ါဟာရအေနနဲ႔ပဲ ယူတာဆိုေတာ့ သူတို႔ဆီက နီယိုေမာ္ဒန္နဲ႔မတူဘူး လား။ ျမန္မာနီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာကေရာ ဘယ္လိုကဗ်ာအမ်ဳိးအစားေတြလဲ။ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာရဲ႕သြင္ျပင္လကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ။ နီယိုေမာ္ဒန္မွာ Ideology ကအရင္လား၊ Artifacts ကအရင္ျဖစ္တာလား၊ ျမန္မာနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာဆိုတာကေရာရွိေနလို႔လား။ တကယ္ လို႔ရွိေနၿပီဆိုရင္ အဲဒီကဗ်ာေတြကိုေဖာ္ထုတ္ေ၀ဖန္သံုးသပ္ျပသလို ေနာက္ခံသေဘာတရားေရးရာ၊ ကဗ်ာအယူအဆေတြကိုပါ တည္ေဆာက္ျပရင္ ပိုအက်ဳိးရွိမယ္။

            ဒါေတြက ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈအသစ္ ေျပာင္းလဲျဖစ္ထြန္းဖို႔အတြက္ ေမးသင့္ေမးထိုက္တဲ့ေမးခြန္းေတြပါပဲ။ တခ်ဳိ႕ ၀ါရင့္ကဗ်ာ ဆရာေတြကေတာ့ ေဆာင္းပါးေတြေရးမေနပါနဲ႔ကြာ၊ အလုပ္႐ႈပ္ပါတယ္၊ ကဗ်ာပဲေရးစမ္းပါတဲ့။ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာလမ္းကို ေလွ်ာက္ေနၾက တဲ့လူေတြပဲေလ။ ကိုယ့္ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္နဲ႔ကိုယ္မဟုတ္လား။ အမွားအမွန္ကိစၥေတြက သိပ္ေတာ့အေရးမႀကီးလွဘူး။

            နီယိုေမာ္ဒန္ကို စိတ္၀င္စားယူတခ်ဳိ႕ရဲ႕ ေမးခြန္းေတြကမ်ားပါတယ္။ ဒီလိုပဲအေရးအသားအသစ္ေတြစမ္းသပ္တည္ေဆာက္ရင္းနဲ႔၊ ကဗ်ာသေဘာတရားေတြစဥ္းစားဆင္ျခင္ရင္းနဲ႔၊ သေဘာထားအျမင္ေတြေဆြးေႏြးျငင္းခံုၾကရင္းနဲ႔ ကဗ်ာသစ္ယဥ္ေက်းမႈကိုတျဖည္းျဖည္း တည္ေဆာက္သြားၾကရမွာပါ။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကေန နီယိုေမာ္ဒန္ဆီအေ႐ြ႕မွာ အယူအဆ/အေရးအသားေတြဟာ အယူ၀ါဒတစ္ခုအျဖစ္ မတည္ရွိ၊ ၿပီးျပည့္စံုမႈမရွိေသးဘဲ အခုမွစတင္၊ သေႏၶတည္၊ ႀကီးျပင္းဖို႔ဟန္ျပင္ဆဲအေျခအေနမွာပဲ ရွိေသးတယ္ဆိုတာေတာ့နားလည္ေပး ထားၾကဖို႔လိုပါတယ္။

            နီယိုေမာ္ဒန္မိတ္ဆက္အျဖစ္ ရုပ္ရွင္ေတးကဗ်ာမွာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ သေဘာထားတိုက္ဆိုင္မႈ၊ အျမင္ကဲြလြဲမႈ ဆိုတာကေတာ့ အေထြအထူးေျပာေနစရာမလိုေတာ့တဲ့ အေတြးအေခၚလြတ္လပ္ခြင့္ကိစၥပါပဲ။ အခုဆက္လက္ၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ႕သြင္ျပင္ လကၡဏာတစ္ခ်ဳိ႕ကိုေဆြးေႏြးတင္ျပလိုပါတယ္။ ဒီလကၡဏာေတြကို အခုေနာက္ပိုင္းေရးဟန္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕ရဲ႕ကဗ်ာ အေရးအသားေတြအေပၚ ေလ့လာမႈနဲ႔ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ကူးအခ်က္အလက္ေတြေပါင္းစပ္ၿပီး တည္ေဆာက္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။

            အႏုပညာေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ႀကြင္းမဲ့ခိုင္မာၿပီး ျပည့္စံုတဲ့ပကတိအမွန္အမွားဆိုတာေတြမရွိပါဘူး။ တကယ္လို႔ရွိတယ္လို႔တစ္ဦး တစ္ေယာက္ကအျမင္က်ဥ္းက်ဥ္းနဲ႔ေျပာလာရင္လည္း အဲဒီအမွန္အမွားကိစၥေတြကိုကၽြန္ေတာ္တို႔စိတ္မ၀င္စားပါဘူး။ လူ႔ဘ၀မွာ ကိုယ္ ယံုၾကည္ရာ ကိုယ္လုပ္ဖို႔၊ ကိုယ္တည္ေဆာက္ခ်င္ရာတည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကဗ်ာဆရာဘ၀ကိုေရြးခ်ယ္ထားၾကတာပါ။ အယူအဆမွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မွားသည္ျဖစ္ေစ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာကိုင္စဲြ၊ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔တာ၀န္ယူပါတယ္။

(၁)     ေခတ္ကိုကိုယ္စားျပဳျခင္း/ေခတ္ရဲ႕ပံုရိပ္ထင္စပ္ျခင္း

            ဒီအခ်က္ဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေရေသာက္ျမစ္ကေန ဆင္းသက္လာတဲ့လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ဦး ပိုင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရွ႕ကကဗ်ာဆရာေတြက ေခတ္ေပၚအာရံုခံစားမႈ/ေခတ္ေပၚအာရံဳခံစားပံု/ေခတ္ၿပိဳင္အေၾကာင္းအျခင္းအရာဆိုတဲ့ စကားရပ္ေတြ၊ အဓိပၸါယ္ေတြကို ကိုယ္တြယ္သံုးစဲြခဲ့ၾကတယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္လူမႈအေၾကာင္းျခင္းရာေတြကို မ်က္ျခည္မျပတ္ဘူးဆိုရင္၊ ေခတ္ ေပၚကဗ်ာနဲ႔မေ၀းဘူးဆိုရင္ အားလံုးနားလည္ရွင္းလင္းၿပီးသားအေၾကာင္းအရာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျဖတ္သန္းေနရတဲ့ေခတ္ရဲ႕အရိပ္အေရာင္/ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ/ရိုက္ခတ္မႈေတြမပါဘူးဆိုရင္ အဲဒီလိုကဗ်ာအေရးအသားေတြကို ဘာလုပ္မွာလဲ။ ေခတ္ၿပိဳင္ထဲကပုဂၢလိကလူသား/လူသား အစုအေ၀းရဲ႕အာရံုခံစားမႈ၊ သေဘာထားအျမင္ေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားတဲ့အေရးအသားေတြဆိုရင္ အမႈိက္ပံုမွာစြန္႔ပစ္ၿပီးေရႏုတ္ေျမာင္း ထဲ ပစ္ခ်လိုက္ဖို႔ပဲရွိပါတယ္။

(၂)     ကဗ်ာဆရာရဲ႕ခံစားမႈ/ဘ၀အျမင္ကိုအေျခခံျခင္း/ဘာသာစကားကိုမီဒီယမ္အျဖစ္သာအသံုးျပဳျခင္း

            နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ကဗ်ာဆရာရဲ႕အာရံုခံစားမႈနဲ႔ ဘ၀အျမင္ေတြကို အေျခခံသေႏၶသားအျဖစ္ ေသြးသားဖဲြ႕စည္းၿပီးမွ “ကဗ်ာ”ဆိုတဲ့ အႏုပညာလက္ရာပစၥည္းကို ေရးသားဖန္တီးပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ လူသားရဲ႕အာရံုခံစားမႈကိုအေလးထားၿပီး ဘာသာစကားကို အႏု ပညာဖန္တီးရာမွာ မီဒီယမ္/ၾကားခံပစၥည္းအျဖစ္သာသံုးစဲြတယ္။ ဒါဟာ ကဗ်ာအႏုပညာမွာ Foreground နဲ႕ Background ကိုခဲြျခားထား ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕သူေတြအေနနဲ႔ အေရးႀကီးတဲ့အရာကို ေနာက္မွာထားၿပီး ဘာမွအေရးမပါတဲ့သက္မဲ့သေကၤတအေဆာက္အအံုေတြ ကို ေရွ႕တန္းတင္ေနရင္ ပညာတတ္တလြဲဆံပင္ေကာင္းသလိုအျဖစ္မ်ဳိးဆိုက္ေနပါလိမ့္မယ္။

(၃)     လူသားရဲ႕ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေပၚလြင္ျခင္း/လူရဲ႕ပုဂၢလိကသေဘာကိုျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ျခင္း

            သိပၸံပညာ၊ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး၊ ဒစ္ဂ်စ္တယ္နည္းပညာ၊ ေနာက္ဆံုးေပၚဇိမ္ခံကား၊ အၾကမ္းဖက္စစ္ပဲြ၊ လူသံုးကုန္ပစၥည္းအသစ္ အဆန္းမ်ားစတဲ့ ရုပ္ပိုင္ဆိုင္ရာယဥ္ေက်းမႈေတြ တိုးတက္ထြန္းကားလာတာနဲ႕အၿပိဳင္ လူသားရဲ႕စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာတန္ဖိုးေတြ ယုတ္ေလ်ာ့ က်ဆင္းလာေနပါတယ္။ ရုပ္၀တၱဳယဥ္ေက်းမႈနဲ႔လူဦးေရေပါက္ကဲြႏႈန္းေအာက္မွာ လူသားရဲ႕တစ္သီးပုဂၢလအခန္းက႑ဟာ မွိန္ေဖ်ာ့လာၿပီး လူအုပ္ႀကီးထဲမွာ ေရာေႏွာေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ့အျဖစ္ကို အထိတ္တလန္႔ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ႀကီးထဲမွာ ရုပ္၀တၳဳေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ပင္ကိုတန္ဖိုးေတြေပ်ာက္ဆံုးေ၀၀ါးေနတဲ့လူသားရဲ႕ပုဂၢလိကသေဘာကိုျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ နီယိုေမာ္ဒန္ကအေလးထား ပါတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ နီယိုေမာ္ဒန္မွာလူသားရဲ႕ပုဂၢလိကကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေပၚလြင္ထင္ရွားလာပါတယ္။

(၄)     ေခတ္ၿပိဳင္ထဲက Modern & Postmodern sensibility ေပၚလြင္ထင္ရွားျခင္း

            ေခတ္ၿပိဳင္ထဲက လူမႈျဖစ္ရပ္ေတြကို အေၾကာင္းျခင္းရာအျဖစ္ေရြးခ်ယ္ၿပီးၿပီဆိုရင္ သူ႔ကိုေဖာ္က်ဴးတင္ျပမယ့္အာရံုခံစားပံု/ဟန္ပန္ ေတြကို ေခတ္နဲ႔အညီ ေျပာင္းလဲတင္ျပဖို႔လိုအပ္လာပါတယ္။ စကားလံုး/ဘာသာစကားကို ကဗ်ာဆန္ဆန္၊ လွလွပပ၊ ေဆာ့ကစားတည္ ေဆာက္ရံုနဲ႔ ေခတ္ေပၚ/ေႏွာင္းေခတ္ေပၚအာရံုခံစားမႈဆီ ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္တာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ ဒီေန႔ေခတ္လူသားေတြရဲ႕ခံစားမႈ/အျမင္ ေတြဟာ ဘယ္လိုရွိသလဲ။ ဥာဏ္ပညာ၊ ေငြေၾကး၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ၊ ဖက္ရွင္၊ နည္းပညာေတြအေပၚမွာ လူသားရဲ႕သေဘာထားကဘယ္လို လဲ။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္လူသားရဲ႕အသိအျမင္၊ သေဘာထားေတြဟာ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲေနသလဲ။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လူသားဟာ ဥာဏ္ပညာကို လက္နက္တစ္ခုအျဖစ္ကိုင္စဲြရင္ကိုင္စဲြထားမယ္။ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကို အမႈိက္လို႔ျမင္ရင္ျမင္မယ္။ အမွန္တရားလို႔လူေတြေျပာေနၾကတဲ့အရာ ကို စက္ဆုပ္ရြံရွာစရာအျဖစ္ျမင္ရင္လည္းျမင္လိမ့္မယ္။ ဒါဟာ သူ႔ရဲ႕အာရံုခံစားပံုအေျပာင္းအလဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေမာ္ဒန္/ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အာရံု ခံစားပံုအေျပာင္းအလဲေတြ ဒီေန႔ေခတ္လူငယ္အဖဲြ႕အစည္းထဲမွာ အမ်ားအျပားျဖစ္ပ်က္ေနတာကို ေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္ကေပၚလြင္ေအာင္ ေဖာ္ျပႏိုိင္ဖို႔မလိုဘူးလားလို႔ စဥ္းစားစရာျဖစ္လာပါတယ္။

(၅)     လူအုပ္ႀကီးထဲေရာေႏွာေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ Identity ကိုရွာေဖြတည္ေဆာက္ျခင္း

            ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ႀကီးထဲမွာ တစ္သီးပုဂၢလလူသားရဲ႕ Identity ဟာ လူအုပ္ႀကီးထဲေရာေႏွာေပ်ာက္ဆံုးေနသလို ကိုယ့္ရဲ႕ Identity ကိုတည္ေဆာက္ရတာလည္းခက္ခဲနက္နဲလာပါတယ္။ လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ Identity ဟာ လူအုပ္ႀကီးထဲမထင္မရွား ျဖစ္ရသလို အေတြးအေခၚ၊ အသိပညာအရ Identity ရဲ႕သေဘာလကၡဏာေတြကလည္း အခ်ိန္ကာလပေယာဂနဲ႔အမွ် အတည္မၿငိမ္၊ မေသမခ်ာ၊ အစိုမရ၊ ၿပိဳကဲြေလလြင့္၊ ေပ်ာက္ဆံုးကြယ္လြန္ေနၾကတာကိုေတြ႕ျမင္လာရတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နစ္ေတြက Identity ရဲ႕ မေရရာမႈ/ေရာေထြးေ၀၀ါးေနမႈကို သူ႔သဘာ၀အတိုင္း လက္လြတ္စပယ္ပစ္ပယ္ထားလိုက္ၾကတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္ကေတာ့ ဒါဟာ ဘယ္လို ပဲမေသခ်ာ၊ မေရရာ၊ ယိမ္းယိုင္လႈပ္ရွားေနသည္ျဖစ္ေစ၊ လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ျပန္လည္ဆက္စပ္တည္ေဆာက္ရမယ့္သေဘာေတြ လို႔ မွတ္ယူပါတယ္။ လူအုပ္ႀကီးထဲေရာေႏွာေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့တစ္သီးပုဂၢလလူသားရဲ႕ Identity သေဘာကို ျပန္လည္ရွာေဖြတည္ေဆာက္ ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းပါတယ္။ လူသားရဲ႕တစ္သီးပုဂၢလသေဘာကို ရွာေဖြတည္ေဆာက္တာ၊ အာရံုခံစားမႈ၊ ေလာကအျမင္စတဲ့လူသားဆန္မႈေတြကို ဗဟိုျပဳၿပီး ကဗ်ာေရးသားျခင္းဆိုတာကို အတၱႀကီးမားတယ္/ငါစဲြထားတယ္/သကၠာယဒိဌိျဖစ္တယ္/အနတၱကို အတၱလို႔ျမင္တဲ့အျမင္မွား ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး ဘာသာေရးစံႏႈန္းေပတံေတြနဲ႔တိုင္းတာစြပ္စဲြလို႔ေတာ့မရႏိုင္ပါဘူး။ ကဗ်ာဆရာ ကဗ်ာေရးျခင္းဆိုတာ ေလာကသံသရာက လြတ္ေျမာက္ရာအလုပ္ကို က်င့္ႀကံအားထုတ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ လူသားဆန္တဲ့ဖန္တီးမႈအႏုပညာယဥ္ေက်းမႈကိုတည္ေဆာက္ေနတာျဖစ္ လို႔ပါပဲ။

(၆)     ေရးဟန္ႏွင့္ တင္ျပပံုေျပာင္းလဲျခင္း

            ေမာ္ဒန္ကေန နီယိုေမာ္ဒန္ကိုအေရြ႕မွာ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ေရးဟန္နဲ႔တင္ျပပံုအေျပာင္းအလဲဟာ အဓိကအေရးႀကီးတဲ့ပံုသ႑ာန္ပိုင္း ဆိုင္ရာ ေရြ႕လ်ားမႈျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ ကိုင္တြယ္သံုးစဲြေနက်စကားလံုး၊ နိမိတ္ပံု၊ သေကၤတ၊ အသံအသြားအလာ၊ ကိုယ္တည္ေဆာက္ေန က် ၀ါက်၊ ပါဒဖဲြ႕စည္းပံု၊ ကိုယ္အရိုးစဲြေနတဲ့ကဗ်ာ စီစဥ္တင္ျပပံု၊ ေတြးေထာင့္ေတြကို အသစ္ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ကိစၥက တကယ္တမ္းမွာလြယ္ မေယာင္နဲ႔ခက္ပါတယ္။ တိမ္မေယာင္နဲ႔နက္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕အစဲြအလမ္း/ဟန္ပန္ေတြကိုဖယ္ရွားစြန္႔ပစ္လိုက္ရမွာျဖစ္လို႔ ကုိယ့္အတၱရဲ႕ ဆန္႔က်င္မႈ၊ အမ်ားလက္မခံႏိုင္မွာစိုးရိမ္ထိတ္လန္႔မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကိုကၽြန္ေတာ္တို႔စြန္႔စားလုပ္ရမွာပဲ။ ဒီလို မလုပ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေခတ္ေပၚကဗ်ာလမ္းေဟာင္းထဲမွာပဲ တစ္လည္လည္ျဖစ္ေနၾကရပါလိမ့္မယ္။

(၇)     ရသအေျပာင္းအလဲ

            နီယိုေမာ္ဒန္မွာ အာရံုခံစားပံု/ေရးဟန္နဲ႔တင္ျပပံုေတြကိုအေျပာင္းအလဲလုပ္လိုက္ရင္ ကဗ်ာစာသားေတြဆီကရတဲ့ ရသဟာလည္း အလိုအေလွ်ာက္ေျပာင္းလဲသြားပါလိမ့္မယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ ဘယ္လိုအရသာ/ရသမ်ဳိးရွိတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကဗ်ာ ေရး၊ ဖတ္၊ ေလ့လာတဲ့အေတြ႕အႀကံဳေတြအရသိရွိခဲ့ၾကၿပီးပါၿပီ။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ႕ရသပံုစံအေဟာင္းကိုစြန္႔လႊတ္ၿပီး ရသအသစ္စမ္းသပ္ေဖာ္စပ္ရာမွာ အႏုပညာရသပ်က္မသြားေအာင္၊ အရသာအသစ္အမွန္တကယ္ျဖစ္လာေအာင္လုပ္ၾကရမွာပါ။ နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ႕ရသအသစ္ဟာ ဘယ္လို ဘယ္ပံု အရသာမ်ဳိးလဲဆိုတာေတာ့ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ရသဖန္တီးႏိုင္မႈစြမ္းရည္/ပရိတ္သတ္ရဲ႕ရသခံစာႏိုင္မႈစြမ္းရည္ေတြအေပၚလည္းမူတည္ ေနပါေသးတယ္။ ဒီေနရာမွာ အရင္ေခတ္ေတြကလို “ရသ”ဆိုတာဘာလဲေမးခြန္းထုတ္ေနဖို႔၊ စဥ္းစားအေျဖရွာေနဖို႔အခ်ိန္မရွိပါဘူး။ ရသ အေျပာင္းအလဲ Aesthetic Shift လုပ္ဖို႔ကိုပဲ ေခါင္းထဲထည့္ထားၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္အႏုပညာအေတြ႕အႀကံဳနဲ႔ကိုယ္ ရသအသစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔အားထုတ္ၾကရမွာပဲေပါ့။

(၈)     အဇၥ်တၱခံစားမႈ ပိုင္းစစိတ္ႃမႊာျခင္း

            ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အေတြးအေခၚေတြထဲက Theory of Fragmentation ဒီအေတြးအျမင္ကို အႏုပညာလက္ရာေတြထဲ သြန္းေလာင္း ထည့္လိုက္တဲ့အခါ ၀ါက်အပိုင္းအစေတြ၊ စကားစုအပိုင္းအျဖတ္ေတြျဖစ္သြားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀တၳဳ/ကဗ်ာထဲမွာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လူသား ရဲ႕အာရံုခံစားမႈအက်ဳိးအေၾက/အပိုင္းအစေတြပါမလာဘဲ အေတြးအေခၚထဲမွာအနည္ထိုင္က်န္ရစ္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နစ္ေတြရဲ႕ အဲဒီအားနည္းခ်က္ကို နီယိုေမာ္ဒန္ကသတိျပဳမိၿပီး အႏုပညာလက္ရာေတြထဲမွာ က်ဳိးေၾကစိတ္ၿမႊာေနတဲ့ အဇၥ်တၱအာရံုခံစားမႈေတြ ထည့္သြင္းႏိုင္ေအာင္ႀကိဳးစားဖို႔ဆင္ျခင္မိပါတယ္။ စကားစု / ပါဒ / ၀ါက်အပိုင္းအစေတြနဲ႔အတူ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လူသားရဲ႕စိတ္ခံစားမႈ အက်ဳိး အေၾက၊ အနည္အဖတ္ေတြပါ၀င္လာရင္ နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ႕ထူးကဲတဲ့အရသာကို စမ္းသပ္ျမည္းစမ္းမိႏိုိင္မယ္ထင္ပါတယ္။

(၉)     အေတြးအျမင္မ်ား အခ်ဳိးပ်က္ျခင္း

            “အဇၥ်တၱခံစားမႈ ပိုင္းစစိတ္ႃမႊာျခင္း”မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့သလုိပါပဲ။ နီယိုေမာ္ဒန္က ကဗ်ာရဲ႕မ်က္ျမင္ပံုသ႑ာန္အခ်ဳိးပ်က္ျခင္းထက္ ကဗ်ာဆရာရဲ႕အတြးအေခၚ/အာရံုခံစားပံု အခ်ဳိးပ်က္ျခင္းကို ပိုအေလးထားပါတယ္။ လူ႔အဖဲြ႕အစည္း/အနာဂတ္/ယဥ္ေက်းမႈ/လူ႔ဘ၀ အဓိပၸါယ္ဆိုတာေတြကို ဘယ္လိုဖြင့္ဆိုလို႔ဖြင့္ဆိုရမွန္းမသိေအာင္ ရႈပ္ေထြး/ေထြျပား/ေပြလီလွတဲ့ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ကာလႀကီးထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕သေဘာထား/အေတြးအျမင္ေတြ အခ်ဳိးပ်က္တြန္႔လိမ္ေနပံုကေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ/အံ့ၾသတုန္လႈပ္ဖြယ္ရာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေခတ္ရဲ႕လူငယ္ေတြမွာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ရာအယူ၀ါဒမရွိေတာ့ဘူး။ တန္ဖိုးထားယံုၾကည္ရာအႏွစ္သာရေတြေပ်ာက္ဆံုးေန ၾကၿပီ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခဲ့ၾကတဲ့အမွန္တရားဆိုတဲ့အရာဟာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ၊ ေမးခြန္းထုတ္ဖြယ္ရာ အသိခံအရာ တစ္ခုျဖစ္ေနၿပီ။ တခ်ဳိ႕ေ၀ဖန္သံုးသပ္သူေတြေျပာသလုိ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ နတၳိ၀ါဒဆီဦးတည္ေရြ႕လ်ားေနတယ္ဆိုတာကလည္း ဒီလို အေတြးအျမင္ေတြ အခ်ဳိးပ်က္ရာက စတင္ျမစ္ဖ်ားခံခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ရဲ႕ဂီတက ၁၉၆၀ခုႏွစ္ေတြဆီက ေရာ့ခ္ဂီတမဟုတ္ေတာ့ ပါဘူး။ ဒီေန႔ေခတ္ရဲ႕ဂီတက Hip-Hop, Alternative, Punk-Metal နဲ႕ Nu-Metal.

(၁၀)    အေၾကာင္းအရာမ်ား ေရာေထြးထားျခင္း

            ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာလက္ရာတခ်ဳိ႕ကိုေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ အေၾကာင္းအရာအရ ဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့ေနတဲ့ အေရးအသားေတြကို ေတြ႔ျမင္ၾကရမွာပါ။ ကဗ်ာစာသားေတြထဲမွာ ၀ါက်တစ္ေၾကာင္းဟာ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုသယ္ေဆာင္လာတယ္။ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုမၿပီးဆံုးခင္မွာ တျခားအေၾကာင္းအရာအသစ္တစ္ခုျဖတ္၀င္လာတယ္။ လက္ရာ/စာသားတစ္ခုလံုးလႊမ္းၿခံဳၾကည့္လိုက္ေတာ့ အေၾကာင္းအ၇ာအပိုင္းအစေတြဆက္စပ္စီစဥ္ထားတဲ့အတြက္ တိက်ေသခ်ာတဲ့ဗဟိုခ်က္ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာေတြ႕ရပါတယ္။

(၁၁)    အာရံုခံစားမႈဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့ျခင္း

            နီယိုေမာ္ဒန္္မွာ အေၾကာင္းအရာဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့ျခင္းနဲ႕အတူ အာရံုခံစားမႈဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့ျခင္းကို ေပၚလြင္ထင္ရွားေအာင္လုပ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အာရံုခံစားမႈဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့ျခင္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕မေရရာမေသခ်ာတဲ့ လူ႔ဘ၀စီမံကိန္းေတြဆီကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာ ပါတယ္။ လက္ရွိပစၥဳပၸန္ဘ၀ျဖစ္တည္မႈ၊ အနာဂတ္အလားအလာ၊ အေတြးအေခၚအယူ၀ါဒ၊ ေငြေၾကးနဲ႔ဖက္ရွင္ပစၥည္းစသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရဲ႕လူ႔ဘ၀မွာ အမွန္တကယ္ဗဟိုျပဳ/စဲြလမ္းဆုပ္ကိုင္ထားရမယ့္အရာဆိုလို႔ ဘာဆိုဘာမွမရွိပါဘူး။ လူသားဟာ သူ႔ဘ၀မွာဗဟိုျပဳေတြးေခၚ/ အာရံုခံစားရာ ဘာဆိုဘာမွမရွိတဲ့အျဖစ္မွန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳေနရတယ္။ ဗဟိုျပဳစရာအေၾကာင္းအရာေပ်ာက္ဆံုးသြားတာနဲ႔အမွ် သူ႔အာရံု ခံစားပံု/ေလာကအျမင္ေတြဟာလည္းChaos/Alternativeျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါကိုအထင္မွားေျပာခဲ့တဲ့ “အေၾကာင္းအရာဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့မႈ” ေလာက္နဲ႔ခ်ဥ္းကပ္တင္ျပလို႔မျပည့္စံုႏိုင္ပါဘူး။ ကဗ်ာဆရာဟာ ေခတ္ၿပိဳင္လူသားနဲ႔ သူ႔ရဲ႕အာရံုခံစားမႈဗဟိုခ်က္ကင္္းမဲ့မႈကို ထိေရာက္ပီျပင္ တင္ဆက္ေဟာေျပာဖို႔ ေခတ္လူသားရဲ႕ အဇၥ်တၱအတြင္းလႊာထဲထိ ထိုးထြင္းသိျမင္ၾကည့္ႏိုိင္မွျဖစ္လိမ့္မယ္။ လူသားရဲ႕ဘ၀မွာ အာရံုခံစားမႈ ေတြ ပိုင္းစစိတ္ၿမႊာေနတာ၊ ဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ့ေနတာျမင္ရင္ ေနာက္တစ္ဆင့္အေနနဲ႔ အဲဒီလုိအဓိပၸါယ္ထြက္တဲ့စကားလံုးရေ၀ါဟာရေတြကို ရွာေဖြဆက္စပ္တည္ေဆာက္ၾကည့္ဖို႔စိတ္တိမ္းညြတ္လာပါလိမ့္မယ္။

(၁၂)    လူ/လူအမ်ားရဲ႕အျမင္နဲ႔ အာရံုခံစားမႈမ်ား ေရာေထြးေနျခင္း/ေပါင္းစပ္ေရးဖဲြ႕ျခင္း

            ကဗ်ာဆရာဟာ ေခတ္ၿပိဳင္လူ႔အဖဲြ႕အစည္းထဲမွာ/လူအုပ္ႀကီးထဲမွာ ေရာေႏွာေနထိုင္ရွင္သန္ေနရတဲ့ ပုဂၢလိကလူသား တစ္ေယာက္သာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ဘ၀ကို သူ႔ကိုယ္ပိုင္ေလာကအျမင္ေတြနဲ႔လံုၿခံဳေအာင္တည္ေဆာက္ထားသည္ျဖစ္ေစ၊ ေခတ္/လူ႕အဖဲြ႕ အစည္းရဲ႕သေဘာထားအျမင္/တန္ဖိုးေတြရဲ႕ရိုက္ခတ္မႈကို မလြဲမေသြရိုက္ခတ္ခံရစၿမဲျဖစ္တယ္။ သူ႔ရဲ႕ေလာကအျမင္/အာရံုခံစားမႈ/အယူ အဆေတြဟာလည္း ေခတ္ထဲမွာရွိႏွင့္ေနၿပီးသားျဖစ္တဲ့၊ တည္ေဆာက္ၿပီး/ဆဲ ယဥ္ေက်းမႈက သြန္သင္ျပဌာန္းထားတဲ့အရာေတြနဲ႔ ေရာေထြးေနပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနဟာ နီယိုေမာ္ဒန္မွာ အေရးႀကီးတဲ့လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္လာတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မ်ာ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ အာရံုခံစားမႈ/ေလာကအျမင္ေတြအျပင္ တျခားသူ/ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕အျမင္ခံစားမႈေတြပါ ေရာေႏွာတင္ျပဖို႔စဥ္းစားလာၾကတယ္။ ဒါဟာ ေခတ္ၿပိဳင္လူအုပ္ႀကီးထဲက အျခားသူေတြရဲ႕ Identity ကို Imitate လုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားၾကည့္ျခင္းပါပဲ။

(၁၃)    နိမိတ္ပံု/သေကၤတမ်ားေလွ်ာ့ခ်ျခင္း

            ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ ကဗ်ာဆရာေတြက နိမိတ္ပံု/သေကၤတေတြကို အစြမ္းကုန္ရွာေဖြသံုးစဲြခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုအားထုတ္ၾကရာမွာ သန္မာလတ္ဆတ္တဲ့နိမိတ္ပံု/သေကၤတေတြရခဲ့ၾကသလုိ ကဗ်ာဖတ္သူနဲ႔ေ၀းကြာေနတဲ့နိမိတ္ပံု/သေကၤတေတြကို လည္း မလြဲမေသြေတြ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေႏွာင္းပိုင္း (၂၀၀၀-၂၀၀၅)ေနာက္မွာေတာ့ ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕က နိမိတ္ပံု/သေကၤတ ေတြေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ဟန္ျပင္လာၾကတာသတိျပဳမိၾကပါလိမ့္မယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မွာ အထူးျပဳလုပ္ဖန္တီးထားတဲ့ နိမိတ္ပံု/သေကၤတေတြရဲ႕အခန္း က႑ဟာ မိန္ေဖ်ာ့လာပါတယ္။ ဒါဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုး အားျပဳသံုးစဲြလာတဲ့ အလကၤာအသံုးအႏႈန္းေတြကို ရိုးအီ ၿငီးေငြ႔လာတာကတစ္ေၾကာင္း၊ ကဗ်ာဖတ္သူပရိတ္သတ္နဲ႔နီးကပ္ေအာင္ တိုးေရြ႕လိုတာကတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

(၁၄)    အရပ္သံုးဘာသာစကားမ်ား ေရာေႏွာသံုးစဲြျခင္း

            နိမိတ္ပံု/သေကၤတေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တာနဲ႔အမွ် ကဗ်ာဘာသာစကား (အလကၤာတန္ဆာဆင္မႈ/ကဗ်ာဆန္ဆန္လွပႏူးညံ့မႈ) ရဲ႕ ေရႊရည္ေရႊေသြးက စံႏႈန္းေလ်ာ့က်သြားမွာပါပဲ။ ကဗ်ာဘာသာစကားရဲ႕တခ်ဳိ႕အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ အရပ္သံုးဘာသာစကားက ၀င္ေရာက္ေနရာယူလာမယ္။ ကဗ်ာဘာသာစကားနဲ႔ အရပ္သံုးဘာသာစကား အေရာအေႏွာ၊ စပ္ဟပ္ပံုရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ကဗ်ာဆရာ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ စိတ္တိမ္းညြတ္မႈအေပၚမူတည္ပါတယ္။ ကဗ်ာဘာသာစကားေနရာမွာ အရပ္သံုးဘာသာစကား၀င္ေရာက္လာတာဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္နဲ႔ ကဗ်ာဖတ္သူၾကားက အကြာအေ၀းကို ဆဲြခ်ဳံ႕ပစ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

(၁၅)    ရိုးရွင္းလြယ္ကူေသာ အဓိပၸါယ္/အနက္ဖြင့္စံနစ္မ်ားတည္ေဆာက္ျခင္း

            ေခတ္ေပၚကဗ်ာသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေရွ႕ကကဗ်ာသုေတသီ(ျမဇင္၊ မင္းလွညြန္႔ၾကဴး၊ ေမာင္သာႏိုး၊ မ်ဳိးသန္႔) ေတြ ေျပာဆိုခံယူခဲ့ၾကတဲ့ ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ႕လကၡဏာတစ္ခုက သြယ္၀ိုက္ဖဲြ႕ဆိုတဲ့ ၀ကၤ၀ုတၱိသေဘာ၊ မွန္ကူကြက္သေဘာေတြျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီလကၡဏာဟာ ေခတ္အေျခအေနအရ ေပၚထြက္လာခဲ့တာမွန္ေပမယ့္ ကဗ်ာသေဘာတရား စူးစမ္းေလ့လာမႈအားနည္းတဲ့၊ ကဗ်ာဖတ္က်င့္အေလ့အထသိမ့္မရွိတဲ့ ကဗ်ာဖတ္သူေတြနဲ႕အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အလွမ္းကြာခဲ့ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မွာ ေခတ္ေပၚ ကဗ်ာရဲ႕ ၀ကၤ၀ုတၱိသေဘာ၊ မွန္ကူကြက္သေဘာေတြကိုစြန္႔လႊတ္ၿပီး ရိုးရွင္းလြယ္ကူတဲ့ အဓိပၸါယ္/အနက္ဖြင့္စံနစ္ေတြဆီ ေျပာင္းလဲေရြ႕ လ်ားသြားပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာဟာ သူေျပာလိုတဲ့ဆိုလိုရင္းေရာက္ေအာင္ တိုက္ရိုက္/ဒဲ့ဒိုးပဲေျပာတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ကလို သြယ္၀ိုက္တာေတြ၊ မူယာမာယာမ်ားတာေတြလုပ္မရေတာ့ဘူး။ ဒါဟာ ေခတ္ၿပိဳင္ထဲမွာ ေပၚထြန္းေနတဲ့ဟစ္ေဟာ့ပ္ဂီတ၊ ပန္႔ခ္ဂီတာေတြရဲ႕ ရိုးသားပြင့္လင္းမႈေတြနဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။

(၁၆)    ကဗ်ာအတြင္းသားအေပ်ာ့ထည္ (Soft-ware) မ်ားေျပာင္းလဲျခင္း

            ကဗ်ာရဲ႕အတြင္းသားအေပ်ာ့ထည္ (Soft-ware) ဆိုတာ အာရံုခံစားပံု၊ နိမိတ္ပံုသေကၤတ၊ အသံအသြားအလာေတြကိုဆိုလိုပါ တယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မွာ အာရံုခံစားပံု/စိတ္ကူးစိတ္သန္း/အသိပညာအေျပာင္းအလဲအျပင္ နိမိတ္ပံု၊ သေကၤတ၊ အသံအသြားအလာအသစ္ ေတြကိုလည္း ရွာေဖြဖို႔လိုပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာတစ္ဦးခ်င္းစီမွာ ကိုယ္ပိုင္ဟန္လိုပံုေသျဖစ္ေနတဲ့ စကားလံုး/အသံ/ဘာသာစကားအကြက္ အဆင္ေတြရွိေနတတ္ၾကပါတယ္။ နီယိုေမာဒန္မ်ာကဗ်ာဆရာရဲ႕ Concept ကို ပထမအဆင့္ေျပာင္းလဲၿပီးတာနဲ႔ ပံုေသျဖစ္ေနတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ အေရးအသားဟန္ပန္ေတြကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔၊ စမ္းသပ္ခ်ဲ႕ထြင္ဖို႔အေရးႀကီးလာပါတယ္။ အာရံုတိမ္းညြတ္ေနက်အေၾကာင္းအရာေတြကို ေသြဖီ၊ အသံုးျပဳေနက်စကားလံုးအေဟာင္းေတြကို စြန္႔လႊတ္၊ ကိုယ္ပို္င္ဟန္ အသံအသြားအလာေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္၊ စကားလံုးအစပ္အသစ္ေတြ ရွာေဖြႏိုင္ဖို႔ဟာ ကဗ်ာသစ္အသြင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အေ၇းႀကီးတဲ့စဥ္းစားစရာအခ်က္အလက္ေတြပါပဲ။

(၁၇)    ေပၚျပဴလာျဖစ္ေနတဲ့ အေရးအသား/ဟန္ပန္မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း

            ေခတ္ေပၚကဗ်ာသမိုင္းကိုအေပၚစီးကၾကည့္ရင္ အမ်ားႀကိဳက္ေပၚျပဴလာျဖစ္တဲ့အေရးအသား၊ ဟန္ပန္မ်ဳိးေတြမၾကာခဏဆိုသလို ေခါင္းေထာင္ထြက္ေပၚလာတတ္ၾကတာကိုသတိျပဳမိၾကပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုေပၚျပဴလာ/ေပၚပင္ အေရးအသားမ်ဳိးေတြဟာ ဖက္ရွင္အသစ္ အဆန္းေတြလိုပဲ အေတြးအေခၚႏုနယ္တဲ့ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕ကို ျဖားေယာင္းဆဲြေဆာင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္တန္လို႔တစ္ႏွစ္ ေလာက္ၾကာၿပီးဆိုရင္ ေပၚျပဴလာျဖစ္ျခင္း၊ လတ္တေလာဖက္ရွင္ျဖစ္ျခင္းရဲ႕ သဘာ၀အတိုင္းျပန္တိမ္ျမဳပ္ေမွးမွိန္သြားၾကတာပါပဲ။ ဥပမာ ႏိုင္ငံတကာသတင္းဂ်ာနယ္ထဲက သတင္းေခါင္းစဥ္ေတြခ်ည္းသက္သက္ ဆက္စပ္ဖဲြ႕စည္းၿပီး ကဗ်ာေရးတာမ်ဳိး၊ တစ္ေယာက္ကစစ္ပဲြ ကဗ်ာဆိုရင္ ေနာက္တစ္ေယာက္ရဲ႕ကဗ်ာထဲမွာ မီးခိုးနံ႔ယမ္းနံ႕ေတြဆူေ၀သြားတာမ်ဳိး၊ တစ္ေယာက္က ဘာသာစကားဆိုရင္ တစ္ေယာက္ က စကားဘာသာဆိုတာမ်ဳိး၊ ၿပီးေတာ့ ကဗ်ာကိုဘယ္လိုစၿပီးဘယ္ပံုသယ္ေဆာင္၊ ဘယ္လိုအဆံုးသတ္ၿပီးၿပီမို႔ ကဗ်ာဖတ္သူက ေခါင္းစဥ္ ၾကည့္တပ္လိုက္ပါဆိုတာမ်ဳိးေတြေပါ့။

            အခု ဥပမာေပးခဲ့တဲ့သေဘာေတြဟာ ျမန္မာကဗ်ာသမိုင္းမွာ ေရပြက္ပမာ ေသြး႐ူးေသြးတန္းထပြက္ၿပီး ျပန္ေပ်ာက္ကြယ္သြားမယ့္ ဖက္ရွင္ေတြဆိုတာ နီယိုေမာ္ဒန္ေတြက သေဘာေပါက္ထားၾကပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္ေတြက အဲဒီလိုေပၚျပဴလာ/ဖက္ရွင္ျဖစ္တဲ့ အေရး အသားမ်ဳိးေတြကို ဂ႐ုစိုက္ေရွာင္ၾကဥ္ပါတယ္။ သူတို႔က လတ္တေလာ လူႀကိဳက္မ်ား၊ ေခတ္စားေနတဲ့ကဗ်ာဖက္ရွင္ဒီဇိုင္းကိစၥေတြကို သိပ္စိတ္မ၀င္စားဘဲ သမိုင္းေခတ္ရဲ႕ေတာင္းဆိုမႈနဲ႔အညီသြားရမယ့္ ေခတ္၏ကဗ်ာသစ္ရဲ႕ေရရွည္ေျခလွမ္းအလားအလာကို ေလးနက္တဲ့ သေဘာထားနဲ႔႐ႈေမွ်ာ္ၾကပါတယ္။

            နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ႕ေနာက္ခံအယူအဆနဲ႔ သြင္ျပင္လကၡဏာတခ်ဳိ႕နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တတ္ႏိုင္သမွ်ေဆြးေႏြးတင္ျပၿပီးပါၿပီ။ ဒါေတြဟာ သံမဏိစည္းမ်ဥ္းေတြမဟုတ္သလုိ အလြတ္က်က္ကိုးကားရမယ့္ အဆိုအမိန္႔ေတြ၊ စံျပအေျဖလႊာေတြလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ အရပ္စကားနဲ႔ေျပာရရင္ ႀကိဳက္တာေ႐ြးယူ၊ မႀကိဳက္တာလႊင့္ပစ္လိုက္ေပါ့ဗ်ာ။

            ကၽြန္ေတာ့္အျမင္တစ္ခုရွိပါတယ္။

            အႏုပညာရပ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ အႀကြင္းမဲ့ခိုင္မာၿပီး ျပည့္စံုတဲ့ပကတိအမွန္အမွားဆုိတာေတြမရွိပါဘူး။ တကယ္လို႔ရွိတယ္ လို႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကအျမင္က်ဥ္းက်ဥ္းနဲ႔ေျပာလာရင္လည္း အဲဒီအမွန္အမွားကိစၥေတြကိုစိတ္မ၀င္စားပါဘူး။ လူ႔ဘ၀မွာကိုယ္ယံုၾကည္ ရာကိုယ္လုပ္ဖို႔၊ ကိုယ္တည္ေဆာက္ခ်င္ရာတည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကဗ်ာဆရာဘ၀ကို ေ႐ြးခ်ယ္ထားၾကတာပါ။ အယူအဆ မွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မွားသည္ျဖစ္ေစ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာ ကိုင္စဲြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ တာ၀န္ယူပါတယ္။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း

ယခုေဆာင္းပါးကို ဒီေနရာ   ကေန ကူးယူလာျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Share on Google Plus

About ေန အ ေဝး